Cegiełki Wawelskie – patriotyczna akcja
Gdy kroczymy w kierunku Wzgórza Wawelskiego od ulicy Kanoniczej czy Grodzkiej, nasza uwaga często skupia się na majestatycznym zamku, pomijając mur ciągnący się wzdłuż drogi do Bramy Herbowej. Warto zatrzymać się na chwilę i skierować wzrok ku cegiełkom, które zostały tu wmurowane. Cegiełki Wawelskie są one upamiętnieniem patriotycznej akcji Polaków przeprowadzonej w okresie po odzyskaniu niepodległości.
Początki
Inicjatorem „cegiełkowego muru” był Adolf Szyszko-Bohusz, architekt, konserwator sztuki i kierownik odbudowy Wawelu od 1916 roku, marzył o jego stworzeniu. W trudnych czasach z obawy o niedokończenie renowacji zachęcał społeczeństwo do dokonywania darowizn, a “cegiełki” są tego rezultatem. Ideą było uwiecznienie nazwisk ofiarodawców na murze, a dochód z akcji miał być przeznaczony na tzw. „dniówki konserwatorskie”. Każdy darczyńca miał być uhonorowany poprzez umieszczenie tabliczki, zwanej cegiełką, na murze prowadzącym do zamku.
Dla tych, którzy pragną bliżej poznać historię Wawelu, istnieje możliwość skorzystania z wycieczki z przewodnikiem. Bilety można nabyć również online, co ułatwia planowanie wizyty i umożliwia elastyczność w organizacji czasu podczas odkrywania tajemnic tego wyjątkowego miejsca.
Cegiełki Wawelskie – Darczyńcy
Pierwszymi darczyńcami nie byli Polacy, lecz Amerykanie: Edith Braun oraz Jon Forthingham. Oprócz osób fizycznych, do akcji dołączyły również instytucje, miasta, przedsiębiorstwa, szkoły, a nawet urzędy i wojsko. Przedstawiciele już nieistniejącego pułku postanowili wykonać specjalnie dla Wawelu unikalną cegiełkę. Została ona umieszczona w krypcie marszałka Józefa Piłsudskiego w Katedrze na Wawelu, stanowiąc trwałe świadectwo ich oddania dla Polski.
Tabliczki, zwane cegiełkami, miały upamiętniać każdego ofiarodawcę. Niektóre z nich oddawały hołd poległym żołnierzom z czasów I wojny światowej, a ich fundatorami były głównie rodziny poległych. W roku 1923 Klub Sportowy Cracovia dołączył do patriotycznej inicjatywy wsparcia odbudowy Wawelu poprzez zakup cegiełki za pośrednictwem „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” klub nabył swoją tabliczkę, na której został wyryty napis: „Klub Sportowy ‘Cracovia’ 1923″.
Najnowszą cegiełką w spisie była ta opłacona 28 kwietnia 1936 roku przez artystę malarza Stanisława Dębickiego. To ona zamykała listę hojnych ofiarodawców, którzy wspierali odbudowę zamku na Wawelu.
Losy „Cegiełkowego Muru”
W 1953 roku ówczesne władze, w ramach nowej wizji architektonicznej, zdecydowały się na usunięcie znacznej liczby cegiełek. Obecnie, w lapidarium wawelskim, można odnaleźć około 380 zniszczonych cegiełek, które są poddawane procesowi renowacji. Prawdopodobnie nie zostaną one umieszczone z powrotem na ścianie muru i będą stanowiły fragment historii zachowanej w tych unikalnych kamieniach.
Na murze Wawelskim zachowało się około 700 cegiełek, które dziś przypominają historię przedwojennego Krakowa. Jeśli chcesz zgłębić historię, warto odwiedzić niedawno otwartą wystawę „Wawel podziemny. Lapidarium” gdzie podziemne wnętrza zbudowane zostały przy użyciu wielu elementów kamiennych pochodzących z rozbiórki pałacu gotyckiego. Dają one niesamowity efekt wizualny wychodząc ze ścian – są to lapides viventes – żywe kamienie.
Zapraszamy do odkrywania tajemnic Wawelu z przewodnikiem, który nie tylko wprowadzi Cię w fascynujący świat historii i architektury, ale także opowie ciekawe historie, odpowie na pytania i uczyni Twoje zwiedzanie jeszcze bardziej niezapomnianym. Bilety można nabyć online, a korzystanie z usług przewodnika to wartość dodana, która pozwoli Ci lepiej zrozumieć bogactwo historii, kultury i tajemnic tego wyjątkowego miejsca.
